Kostenassociaties vrijgesteld van btw onder strikte voorwaarden

Wanneer artsen samen een scanner aankopen en aan elkaar ter beschikking stellen is dat volgens de btw een “zelfstandige groepering”. Er zal btw verschuldigd op de doorgerekende kosten, tenzij aan de strikte voorwaarden voldaan wordt van het Btw-Wetboek.

Vele artsen werken samen in één of ander kostendelend samenwerkingsverband, de zogenaamde kostenassociatie. Belangrijke investeringen worden zo niet enkel wat het prijskaartje betreft gespreid, maar ze worden tevens efficiënt benut. Hoe zit dat dan precies “btw-technisch”? Leveren die samenwerkingsverbanden diensten aan de deelnemende artsen waar btw op verschuldigd is

De btw-regeling:

Wanneer personen geregeld een activiteit uitoefenen die vrijgesteld is van btw (zoals artsen, met uitzondering dan van artsen die esthetische activiteiten ontplooien) in een gemeenschappelijke structuur samenwerken om bedrijfsmiddelen en infrastructuur ter beschikking te stellen aan de deelgenoten, dan wordt dat door de btw-administratie beschouwd als een “zelfstandige groepering”. Alle kostenassociaties zijn m.a.w zelfstandige groeperingen. Dit geldt niet alleen maar voor de kostenassociaties geformaliseerd in een overeenkomst tussen de deelgenoten. Ook vennootschappen mét rechtspersoonlijkheid (vb. BVBA, CVBA) kunnen als zelfstandige groepering gekwalificeerd worden door de btw-administratie. Deze vormen van samenwerking zijn enkel vrijgesteld van btw op de doorgerekende kosten aan hun deelgenoten-artsen wanneer aan strenge administratieve voorwaarden voldaan is

Aan welke voorwaarden moet voldaan worden?

Bij aanvang van de activiteiten moet aangifte gedaan worden bij het bevoegde btw-kantoor. Er moet een lijst worden meegedeeld van de leden van de groepering en van de aard van hun activiteit. Wanneer een deelgenoot toetreedt of vertrekt, moet dat binnen de maand gemeld worden. Ook moet de stopzetting van de activiteiten van de groepering meegedeeld worden. Eén keer per jaar moeten de deelgenoten een gedetailleerde afrekening ontvangen en de leveranciers moeten ten slotte rechtstreeks factureren aan de zelfstandige groepering en niet aan de afzonderlijke deelgenoten. Wanneer het samenwerkingsverband geformaliseerd is in een overeenkomst en niet in de vorm van een vennootschap met rechtspersoonlijkheid, gelden er nog belangrijke bijkomende voorwaarden. De overeenkomst moet uitdrukkelijk vermelden welke deelgenoot instaat voor de naleving van de btw-verplichtingen en als beheerder van de associatie optreedt. Een kopie van deze overeenkomst moet aan de btw-administratie overhandigd worden. Er moet ook een eigen boekhouding van de associatie gevoerd worden. Er zal ook een adres opgegeven moeten worden als zetel van de associatie. De associatie moet bovendien onder een eigen benaming optreden, op naam waarvan de leveranciers moeten facturen.

Wanneer deze voorwaarden niet nageleefd worden is de sanctie zwaar. Op de kosten zal dan wel btw verschuldigd zijn. De btw-administratie kan die btw in één keer opvragen en kan een boete opleggen.

Niet voor maatschappen.

Niet alle artsenassociaties vallen onder het toepassingsgebied van de btw-regeling. Dit geldt niet voor maatschappen. Van zodra niet enkel de kosten, maar ook de inkomsten van de artsen-deelgenoten gepoold en verdeeld worden tussen de deelgenoten, hebben we te maken met een maatschap. Wanneer artsen inkomsten van een activiteit poolen en verdelen, gaan zij in dat opzicht dus een maatschap aan. Zij brengen dan hun “nijverheid” in en krijgen hun deel in de winst van die maatschap na aftrek van de kosten. De maatschap is fiscaal “transparant”: de opbrengsten worden na verrekening van de kosten verdeeld tussen de artsen/deelgenoten en zijn belastbaar in hoofde van de artsen/deelgenoten. Op de aan de bron verrekende kosten moet geen btw gerekend worden. De maatschap kan dus niet als een zelfstandige groepering beschouwd worden omdat de hoofdbetrachting bestaat uit het verdelen van de winst, voortkomend uit de activiteiten die de deelgenoten uitoefenen en niet uit het gemeenschappelijk maken van kosten voor de leden.

Meester Raf Van Goethem